مقررات و ضوابط حمل بار در جاده های کشور
ضوابط و مقررات حمل بار در جاده های کشور که توسط وزارت راه و ترابری با استناد به ماده (۱۴) قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی – مصوب ۱۳۵۰/۳/۳۰ – با اصلاحات بعدی آن و بندهای ۷ و ۱۲ ماده (۷) قانون تغییر نام وزارت راه و ترابری و تجدید تشکیلات و تعیین وظایف آن – مصوب ۱۳۵۳/۴/۱۶ – تعیین گردیده است، به شرح زیر می باشد:
ضوابط حمل بار
وزارت راه و ترابری می تواند در آزاد راه های کشور وسایل لازما برای توزین و اندازه گیری ابعاد و وزن محور وسایط نقلیه سنگین را تهیه و مورد استفاده قرار دهد.
وزارت راه و ترابری می تواند با جلب مساعدت نیروی انتظامی از عبور و مرور وسایط نقلیه ای که وزن و طرز بارگیری و ظرفیت محموله آن اضافه بر میزان مجاز باشد جلوگیری نماید.
مالکین وسایط نقلیه مکلف به رعایت مقررات یاد شده و سایر مقررات بین المللی و مصوب از طرف وزارت راه و ترابری بوده و وزارت راه و ترابری برای اجرای این تصویب نامه با استفاده از نظر سندیکای مالکین کامیون ها حدود و نظامات مربوط را تعیین و آگهی خواهد نمود.
وزارت راه و ترابری در اجرای مقررات این تصویب نامه عده لازم از مهندسین آن وزارت را انتخاب خواهند نمود که با تشریک مساعی نیروی انتظامی اقدام لازم را معمول دارند.
مقررات حمل بار در راه ها
بار محوری
تعریف – فشار یا نیروی وزن وارده از سوی هر یک از محورهای وسایل نقلیه بر سطح راه را بار محوری می نامند.
حداکثر فشار وارد از محورهای راهنما، منفرد و زوج بر سطح راه نباید از حدود ذیل تجاوز ننماید.
حمل بار
محور راهنما ( دو چرخ) شش تن
محور منفرد (چهار چرخ) سیزده تن
محور زوج (هشت چرخ) بیست تن
تبصره ۱ برای استفاده از حداکثر فشار تعیین شده در فوق اندازه لاستیک چرخ ها نباید از ۲۰ *۷۵۰ کمتر باشد.
تبصره ۲ چنانچه فاصله دو محور مجاور از یکدیگر کمتر از دو متر باشد، آن دو محور را روی هم محور زوج نامند و اگر فاصله از دو متر بیشتر باشد هر کدام محور منفرد محسوب می شود.
وزن مجاز کامیون ها
حداکثر وزن کامیون با بار آن نباید از حدود ذیل تجاوز نماید:
کامیون دو محور ۱۹ تن
کامیون سه محور ۲۶ تن
وزن مجاز وسایل نقلیه مفصل دار
اول – کامیون نیمه یدک ( بارگیر مستقیما به وسیله چرخ پنجم به کامیون اتصال دارد) شامل:
تریلی سه محور ده چرخ بیست و شش تن
چها محور چهارده چرخ سی و دو تن ( چنانچه فاصله بین دو محور عقب تریلی از دو متر تجاوز نماید حداکثر وزن مجاز (تریلی با محموله) ۳۶ تن می باشد.)
تریلی پنج محور دوازده چرخ سی و چهار تن
تریلی پنج محور هیجده چرخ چهل تن
تبصره در صورتی که مشخصات چرخ های تریلی بیش از اندازه معمول بلشد، میزان ظرفیت حمل بار اضافی مشخص و با مجوز وادهای ذی ربط سازمان راهداری و حمل بار جاده ای حداکثر وزن (تریلی با محموله) تا ۳۸ تن اجازه عبور داده می شود.
دوم – کامیون با یدک (بارگیر به طور غیر مستقیم به وسیله صفحه گردان و مالبند و قفل و پین به کامیون متصل می شوند) شامل:
حمل بار
کامیون دو محور شش چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی تن (کامیون شانزده تن – یدک چهارده تن)
کامیون دو محور شش چرخ با یدک سه محور ده چرخ سی و دو تن (کامیون شانزده تن – یدک پانزده تن)
کامیون سه محور ده چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی و هشت تن ( کامیون بیست و دو تن – یدک شانزده تن)
کامیون سه محور ده چرخ با یدک سه محور ده چرخ چهل تن (کامیون بیست و دو تن – یدک هیجده تن)
تبصره ۱ حداکثر وزن کامیون و یا وسایط نقلیه مفصلدار با بار نباید از میزان معین شده در کارت مشخصات آن تجاوز نماید.
تبصره ۲ در بعضی از راه های کشور که دارای شرایط فنی ویژه ای می باشد، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای محدودیت به وجود آمده در خصوص ابعاد و وزن وسایل نقلیه را اعلام می نماید.
ابعاد
ابعاد وسایط نقلیه با بار آن نباید از حدود زیر تجاوز نماید.
حداکثر عرض: دو متر و شصت سانتی متر.
حداکثر ارتفاع: چهار متر و نیم (در راه های چالوس و هراز ۳/۸)
حداکثر طول:
– کامیون دو محور با بار آن ده متر
– کامیون سه محور با بار آن دوازده متر
– تریلی با بار آن شانزده متر
– کامیون با یدک هیجده متر و سی و پنج سانتیمتر
حمل بار
تبصره ۱ محموله پس از بارگیری وسایط نقلیه باربری نباید از جلو کامیون بیش از پنجاه سانتیمتر و از عقب آن بیش از سه متر بیرون باشد. قسمتی از بار که از کامیون و یا یدک و یا تریلی خارج می شود، باید به طور خیلی واضح در شب به وسیله چراغ قرمز و در روز به وسیله پرچم قرمز مشخص گردد.
تبصره ۲ وسایط نقلیه ای که ابعاد و وزن آنها از حدود فوق الذکر تجاوز نماید، به هیچ وجه اجازه حرکت در راه ها را ندارد مگر آنکه بار اضافی را تخلیه نمایند.
تبصره ۳ متخلفین از این مقررات ضمن الزام به اجرای تبصره ۲ به پرداخت حداکثر جریمه قانونی تخلف عدول از مقررات و پرداخت خسارت وارده به راه می باشند که توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای برآورد خواهد شد. لذا لازم است متخلفین به واحدهای سازمان مزبور هدایت شوند.
تبصره ۴ چنانچه حمل محموله هایی که غیر قابل تقسیم بوده و وزن و ابعادشان نیز از حدود یاد شده تجاوز نماید و از محلی به محل دیگر از طریق جاده ضرورت یابد لازم است با مجوز (کامپیوتری) سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای و واحدهای تابعه آن در استان ها ترتیب حمل و نقل این قبیل اشیاء داده شود.
در این قبیل موارد پس از بررسی بر اساس ضوابط تعیین شده شرایط حمل و نقل اعلام خواهد شد. این شرایط شامل سرعت، ساعت حرکت، مسیر، پیش بینی های لازم به منظور جلوگیری از تصادم و ایجاد خسارت به راه و ابنیه فنی و غیره بوده و واحدهای انتظامی و سازمان های مسئول مراقبت و نظارت خواهند نمود تا شرایط و ضوابط تعیین شده دقیقا اجرا گردد.
تردد تریلی های ۵ محور ۱۲ چرخ با وزن کل حداکثر ۴۰ (چهل) تن با لاستیک های نوع رادیال با عرض حداکثر ۳۶/۵ (سی و شش و نیم) سانتی متر برای چرخ های بارگیر در مسیرهای ترانزیتی کشور بلامانع می باشد.
در خصوص الحاقیه مقررات حمل و نقل بار در راه های کشور موضوع کنترل ظرفیت کل وسایل نقلیه با ظرفیت کمتر از ۱۹ تن نظیر کامیون بنز ۹۱۱ و خاور ۸۰۸ و ۶۰۸ با عنایت به اینکه در تعدادی از وسایل نقلیه مغایرت هایی بین ظرفیت مندرج در کارت مشخصات وسایل نقلیه با ظرفیت ناخالص مشاهده می گردد.
به منظور رفع مشکل و تطبیق وسایل نقلیه فوق با استاندارد، ظرفیت کل وسایل نقلیه (وزن ناخالص) به شرح زیر اعلام می گردد.
کامیون بنز ۹۱۱ ، ۱۱ تن
خاور ۸۰۸ ، ۸/۵ تن
بادسان ۱۴ ۶۷ B تن
بادسان ۱۴ ۵/۸ ۸ B تن
دیگر انواع کامیون و کامیونت با ظرفیت کمتر از ۱۹ تن متعاقبا اعلام می گردد.